بار حقوقی خیارات در معاملات

دوستان و همراهان گرامی املاک بزرگ پونک تو این مقاله می خوام درباره ی خیارات درمبایعه نامه براتون صحبت کنم تا زمانی که مبایعه نامه را مطالعه می کنید بار حقوقی مبایعه نامه قابل درک باشه براتون.

تعریف کلی خیار در واقع حق و اختیاری است که توسط قانون به هر یک از طرفین قرارداد یا شخص ثالث داده شده و یا در ضمن قرارداد به نفع طرفین شرط شده که می‌توانند در صورتی که شرایط لازم وجود داشته باشد، عقد لازم را فسخ نمایند همچنین خیار را می توان بعنوان یک حق مالی قابلیت اسقاط توسط صاحب حق را دارد و می‌توان سقوط (ساقط‌کردن و از بین‌بردن) آن را ضمن عقد شرط کرد. بنابراین ما با امضای این بند در قرارداد، تمام اختیارات فسخی را که قانون یا توافق برای ما در معاملات گذشته است را از بین می‌بریم و ملتزم می‌شویم که تحت هیچ شرایطی قرارداد را فسخ نکنیم.

هر یک از طرفین قرارداد می‌توانند یک یا چند نوع از انواع خیارات را در قرارداد خود ذکر کنند و در بعضی موارد امکان اسقاط کلیه خیارات توسط متعاملین نیز وجود دارد. خیار اقسام مختلفی دارد که علاوه بر عقد بیع در سایر عقود نیز جاری می‌شود. اما سه قسم آن از جمله خیار مجلس، خیار حیوان، خیار تاخیر ثمن، اختصاص به عقد بیع دارد.

بطور کلی 12نوع خیار داریم:

1_خیار مجلس

خیار مجلس یک نمونه از خیاراتی است که شخص بر مبنای آن می‌تواند عقد منعقد شده را فسخ نماید و به صورت یکجانبه از بین ببرد. بر اساس این خیار، زمانی که طرفین عقد در مجلس معامله با یکدیگر به انعقاد یک قرارداد می پردازند تا زمانی که آن مجلس را ترک نکرده‌اند می‌توانند عقد را بر هم بزنند. پس از اینکه یکی از طرفین مجلس عقد را ترک کرد این خیار نیز ساقط می‌گردد بنابراین خیار مجلس از زمان انعقاد عقد شروع می شود و تا زمان ترک کردن مجلس ادامه خواهد داشت.

2_خیار حیوان

اگر مورد معامله حیوان باشد، خریدار می تواند تا سه روز از زمان عقد معامله را با خیار حیوان فسخ کند. البته با توجه به اینکه ثمن معامله ممکن است حیوان باشد، فروشنده هم می تواند عقد را فسخ کند. در واقع بهتر است بگوییم که هر کس در یک معامله، در ازای آنچه می دهد حیوانی می گیرد، تا سه روز از زمان عقد می تواند از خیار حیوان استفاده کند.

3_خیار شرط

در یک معامله ممکن شرط شود که هر یک از طرفین، هر دو آن ها یا شخصی غیر از آن ها در مدت معینی حق داشته باشد معامله را فسخ کند.

به خیاری که با شرط کردن در معامله ایجاد می شود، خیار شرط گفته می شود.

4_خیار تاخیر ثمن

با وجود 4 شرط زیر، فروشنده می تواند معامله را به استناد خیار تاخیر ثمن فسخ کند:

1. مبیع، عین معین یا کلی در معین باشد.
2. مبیع و ثمن هر دو حال باشند؛ یعنی مهلتی برای تسلیم آنها تعیین نشده باشد.
3. از تاریخ عقد سه روز بگذرد.
4. در این سه روز فروشنده مبیع را به خریدار تسلیم نکرده باشد و خریدار هم تمام ثمن معامله را نپرداخته باشد

5_خیار رویت و تخلف وصف:

گاهی کسی مورد معامله ندیده است و با توجه به توصیفاتی که از مال ارائه می شود حاضر به انجام معامله می شود.

خیار رویت مختص یک طرف نیست و برای هر یک از خریدار و فروشنده ممکن است ایجاد شود.

اگر کسی مالی را قبلا دیده باشد و با اعتماد به وضعی که قبلا دیده حاضر به انجام معامله شود، اما مشخص شود مال مشخصات قبلی را ندارد، می تواند از خیار رویت استفاده کند.

6_خیار غبن

غبن در لغت به معنای ضرر رساندن و آسیب رساندن به دیگری است. در یک معامله، تعهدات طرفین ، کالا و عوضی که می دهند و می گیرند، باید در تعادل با یکدیگر باشند.

7_خیار عیب

گاهی اتفاق می افتد که شخصی مالی را معامله می نماید و پس از معامله متوجه می شود که مالی که خریداری نموده سالم نیست و به اصطلاح معیوب است.
در چنین مواردی قانونگذار برای تضمین حقوق متضرر از معامله، اختیار فسخی را پیش بینی نموده که به خیار عیب مشهور است.

8 _خیار تدلیس

در واقع تدلیس نیرنگی نامتعارف است که از سوی یکی از طرفین معامله، یا با آگاهی و دستیاری او، به منظور گمراه کردن طرف دیگر به‌ کار می‌رود و او را به انجام معامله‌ای برمی‌انگیزد که در صورت آگاه بودن از آن نیرنگ، به معامله رضایت نمی‌داد.

9_خیار تبعض صفقه

اختیار فسخی است که در صورت باطل بودن عقد نسبت به بخشی از کالا، برای دریافت کننده ی کالا ایجاد می گردد.

10_خیار تخلف شرط

ممکن است ضمن معامله شروط و تعهداتی بر عهده ی یکی از طرفین یا هر دو آنها قرار داده شود.

کسی که انجام شرط بر عهده او است، مشروط علیه و کسی که شرط به نفع او انجام می شود، مشروط له نامیده می شود.

گاهی اتفاق می افتد که مشروط علیه از انجام تعهد خود تخلف نماید. قانونگذار در میان خیارات، فسخ معامله به استناد خیار تخلف شرط را برای چنین شرایطی پیش بینی کرده است.

11_خیار تفلیس

گاهی اموال یک شخص از بدهی های او کمتر می شود. در این موارد برای این شخص حکم افلاس یا ورشکستگی صادر می شود.

12_خیار تعذر تسلیم

هر یک از ما در قبال فروش، اجاره و … مال خود انتظار دریافت بهایی را داریم که برای رسیدن به آن وارد معامله شده ایم و چنین انتظاری کاملا منطقی است. اما گاهی یک طرف معامله در شرایطی قرار می گیرد که نمی تواند مورد معامله را تسلیم کند و به عبارتی تسلیم مورد معامله از سوی او متعذر می گردد.

در این شرایط اجبار طرف دیگر به ماندن در معامله خلاف انصاف است. چرا که ممکن است شرایط برای تسلیم مال هیچ گاه فراهم نگردد بنابراین قانون برای جلوگیری از ورود ضرر بیشتر به چنین شخصی اجازه ی فسخ معامله را، با استفاده از خیار تعذر تسلیم داده است.

4 مورد از خیارات فوری که به محض اطلاع از وجود آن باید اعمال شود. در غیر این صورت آن خیار از بین می رود.

1. خیار تدلیس
2. خیار رویت و تخلف وصف
3. خیار غبن
4. خیارعیب

لطفا نظرات و سوالاتتون رو با ما در زیر این مقاله به اشتراک بذارید.